Wachtend voor het stoplicht kijk ik uit op het voetbalveld
van de plaatselijke KVVA aan de
overkant van de weg. De wedstrijd is net afgelopen. Op de achtergrond sjokken de
godenzonen in spe terug naar de kleedkamer. Op de voorgrond loopt een
grensrechter met een cornervlag onder de arm. Op weg om ook de andere cornervlag op
te halen.
Het is een week na het afschuwelijke incident in Almere. Inmiddels
strijden vooroordelen om elkaars voorrang. Zowel binnen als buiten de lijnen.Voetbal is een volksport. Voetbal is emotie. Over voetbal heeft iedereen een mening. Zowel binnen als
buiten de voetbalwereld. Zelfreflectie is vaak ver zoek. Ieder op zoek naar het eigen gelijk.
Opererend in de eigen comfortzone. Nog niet gewend zich te verhouden tot
veranderende maatschappelijke omstandigheden. Met voetbal alleen kom je er niet
meer. Als voormalige voetbalbestuurder heb ik dit de afgelopen 10 jaar als geen
ander ondervonden. Voetbalverenigingen zijn geen primitive isolates. Met een strenger
straffen. Een minuut stilte. Acties tot meer meer respect. Hoe nobel het
streven. "Je" komt er niet mee weg. Wat dan wel?
Voorop gesteld. Voetbalverenigingen zijn fatastische organisaties.
In staat om hun leden elke week weer een programma aan te bieden. Gerund door
vrijwilligers. Optredend als waakhond over het inbruikeleen verkregen
maatschappelijke vastgoed. Hoezo accommodatieloos welzijnsbeleid? Zelfsturende
burgers. Programmeren voor een brede doelgroep. Menig gesubsidieerde
maatschappelijke organisatie met bezoldigde professionals kan daar een
voorbeeld aan nemen.
Het dilemma is dat de organisatorische inzet van de gemiddelde voetbalvereniging niet
meer toereikend is. De overheid trekt zich in toenemde mate terug uit buurten
en wijken. Buurthuisvoorzieningen sluitend. Professionals weggesaneerd.
Maatschappelijke vraagstukken komen daarmee sneller een vereniging
binnenzetten. De druk op de organisatie neemt toe. Met het organiseren van een potje voetbal kom
je er niet meer. Zoekend naar een nieuwe
rol met een passende invulling. Voetbal niet langer een doel opzich,
maar een middel om maatschappelijke vraagstukken op te pakken. Kom daar maar
eens om.
Toch ligt het voor het oprapen. Haal in de eerste
plaats voetballende leden uit hun comfortzone. Vrijwilligers lopen zich veelal
uit de naad om de ‘ godenzonen’ het naar de zin te maken. De veters worden nog
net niet gestrikt. Als ze zich al niet het mannetje voelen creeeren
verenigingen dit zelf wel. Met het risico van ongewenst gedrag van dien.
Trap niet in de valkuil van de ultieme vrijwilliger. Die bestaat niet meer.
Vrijwilligerswerk doe je namelijk niet voor de vereniging maar voor jezelf.
Omdat je het leuk vindt. Voer daar
als vereniging gericht beleid op. Laat alleen leden toe waarvan de ouders actief
mee doen bij de club. Maar er is meer. Zoek als vereniging de verbinding in de
wijk met jongerenwerk, met de scholen, de wijkagent. De wereld van een jeugdlid
is groter dan die van een voetballer in het weekend. Het is niet de vraag of maar
hoe je als vereniging moet samenwerken met andere maatschappelijke
organisaties. Problemen op het veld zijn de spiegel van maatschappelijke onverschilligheid en onverdraagzaamheid. Probeer dit voor te zijn.
Tot slot de overheid en de KNVB. Lokale overheden
financieren aan de lopende band kunstgrasvelden en sportaccommodaties. Daarna
gaat veelal de deur dicht bij de
vereniging. Sociaal return of investment? Blijkbaar nooit van gehoord. Lokale
overheden mogen best wat terugvragen aan een sportvereniging voor een
investering van een paar ton in een kunstgrasveld. Wat denkt de vereniging
terug te doen voor de wijk de
buurt? Er is meer dan voetbal. Dit laatste is door de KNVB als slogan verheven
om met een gelijknamig programma de verruwing op en rond het veld tegen te
gaan. Tot nu toe is dit allemaal veel te marginaal gebleken. Nieuwe vraagstukken vragen om een
nieuwe structurele aanpak. Het verleden heeft dit bewezen. De KNVB en de betaald voetbalorganisaties zijn uitstekend in staat gebleken om eind vorige eeuw het
hooliganisme uit de stadions te verdrijven. Herpositionering van het voetbalbedrijf met al zijn glamour en
glitter. Roem voor velen, rijkdom voor enkelen. Met een succesvol doorontwikkelen van
nieuwe bedrijfs- en verdienmodellen in de voetbalwereld. Uitstekend allemaal.
Maak als KNVB nu ook eens serieus werk van de maatschappelijke rol van de
voetbalverenigingen met hun 1,2 mln. leden. Dat is pas de uitdaging van deze eeuw. Benieuwd wie na de
winterstop de cornervlaggen opruimt.
